روانشناسی خانواده چیست و چه کاربردی دارد؟

روانشناسی خانواده چیست ؟

یکی از اصلی ترین نهاد های اجتماعی خانواده است و نگهداری و حفظ آن نیاز به یادگیری راهکار های مناسب دارد. انسان ها در خانواده رشد و پرورش پیدا می کنند. مختل شدن خانواده، باعث بروز مشکلاتی در افراد خانواده می شود و به همین دلیل از اهمیت بسیاری برخوردار است. امروز اختلافات و مشکلات بیشتری نسبت به قبل در خانواده ها وجود دارد و همین مورد باعث شده است که روانشناسی خانواده اهمیت بیشتری پیدا کند. روانشناسی خانواده علمی است که این راهکار ها را به شما آموزش داده و به شما در حفظ بنیان خانواده کمک می کند.روانشناسی خانواده است از شاخه های اصلی روانشناسی است که بر رفتار و روابط اعضای خانواده ها و تاثیرات آنها بر روی یکدیگر می پردازد.روانشناسی خانواده مسائلی نظیر ازدواج ،طلاق ،روش های فرزند پروری را مورد بررسی قرار می دهد.

اهمیت روانشناسی خانواده 

• تاثیر بر اعضای خانواده 

اولین اجتماعی که ما در آن رشد می کنیم و بزرگ می شویم خانواده است. صمیمیت و پیوستگی بین اعضای خانواده به اندازه ای زیاد است که بروز مشکل در یکی از اعضای خانواده می تواند تاثیر مستقیم یا غیر مستقیم بر اعضای دیگر بگذارد. در واقع خانواده مثل زنجیری به هم پیوسته است.روانشناسی خانواده کمک می کند تا ارتباط بین افراد خانواده حفظ شده و میزان تاثیر پذیری آنها از یکدیگر افزایش یابد.

• درمان اختلالات و مشکلات فردی

ممکن است از خانواده به دلیل برخورداری از اهمیت زیاد و داشتن  جایگاه بالا به عنوان یک کمک کننده و بهبود دهنده در روند درمان استفاده شود.برخی از مشاوران و روانشناسان بالینی برای درمان اختلالات، دوست دارند همه اعضای خانواده را از نزدیک ببینند تا بتوانند در روند درمان از آن ها کمک بگیرد.

• رفع مشکل

روانشناسی خانواده با بررسی ارتباط افراد خانواده و میزان تاثیر پذیری آنها دید دقیق تری نسبت به مشکلات دارد و با ارائه نکات و مشاوره می تواند مسائل و مشکلاتی که در خانواده تان وجود دارند را رفع کند.

انواع روانشناسی خانواده 

بر اساس موضوعات مختلف ،روانشناسی خانواده به گروه های مختلفی تقسیم می شوند.این گروه ها به شرح زیر می باشند:

• خانواده درمانی عملکردی

این شاخه از تعریف روانشناسی خانواده، معمولاً بر خانواده‌هایی تمرکز دارد که کودک یا نوجوانی در آن با مشکلات عاطفی یا رفتاری پیچیده درگیر شده است. کودک و والدین یا مراقبانش ممکن است در 8 تا 30 جلسه هفتگی با هم برای رفع این مشکل شرکت کنند. این جلسات به خانواده‌ها کمک می‌‌کند تا راهبردهایی را برای مقابله با رفتار کودک و بهبود عملکرد خانواده بیاموزند.

• درمان چند سیستمی

هدف از این بخش از روانشناختی خانواده، رفع مشکلات رفتاری و عاطفی کودکان و نوجوانان است. درمان چند سیستمی بر مسائل گسترده‌تری در مورد رفتار کودک نیز متمرکز است. هدف از این شاخه می‌تواند بهبود تعامل کودک با سیستم‌های اجتماعی، مانند مدارس یا گروه‌ها باشد.

• درمان بین نسلی

این شامل بررسی تعاملات بین نسل‌ها، مانند بین والدین یا مراقبان و فرزندان است. هدف این است که بفهمیم چگونه پاسخ‌های گذشته به چالش‌ها بر تعاملات یا مشکلات فعلی خانواده تأثیر می‌‌گذارد. 

• خانواده درمانی استراتژیکی 

هدف این شاخه‌ی درمانی تغییر الگوهای تعامل بین اعضای خانواده است. این یک مداخله با زمان محدود است که مشکلات خانوادگی را هدف قرار می‌‌دهد که باعث بروز علائم مشکل‌ساز در افراد می‌‌شود. اکثر خانواده‌ درمانی‌های استراتژیک کوتاه و از 12 تا 16 جلسه است. این روش از درمان مزایای طولانی مدت دارد. 

• روانشناسی خانواده ساختاری

ساختار درمانی مشکلاتی را که به دلیل ساختار خانواده به وجود می‌‌آیند مدیریت می‌‌کند. هدف آن دستیابی به یک سلسله مراتب خانوادگی کارآمد و متعادل با مرزهای مناسب بین اعضا است. در این روش تمرکز بر ساختار به جای رفتارهای خاصی است که باعث ایجاد مشکل می‌‌شوند.

کاربردهای روانشناسی خانواده 

روانشناسی خانواده بیشتر با زوج ها،خانواده ها و اجتماع سر و کار دارد.مشاوران و متخصصان در رابطه با خانواده مشکلات سلامت روانی،آسیب های افراد و روابط آنها را مورد بررسی و درمان قرار می دهند.روانشناسی خانواده سعی بر رفع مشکلات روانی افراد خانواده ،تنش ،استرس ،افسردگی،مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان ،مشکل  ارتباط افراد با جامعه دارد و بهترین راهکارها را ارائه می دهد.برخی از کاربرد های روانشناسی خانواده به شرح زیر می باشد:

• بررسی مسائل و مشکلات میان اعضای خانواده 
• ارائه راه حل مناسب برای حل مشکلات 
• افزایش بهداشت روانی در خانواده و جامعه 
• بهبود کیفیت زندگی
• افزایش میزان رضایت خانواده 

روان شناسی خانواده با استفاده از تحقیقات سایر حوزه های روانشناسی مانند روانشناسی کودک و همچنین تحقیقات مربوط به خانواده به بررسی موانع و مشکلات مربوط به خانواده از قبیل مشکلات ازدواج و دوران نامزدی، اختلافات زناشویی و علل آن، شیوه تعامل و روابط زناشویی و همچنین شیوه تعامل با فرزندان و … می پردازد تا برای بهبود روابط خانوادگی و پیشبرد بهداشت روانی خانواده راهکارهای عملی ارائه دهد.

روانشناسی درون خانواده 

همانطور که می دانید روانشناسی خانواده ارتباط مستقیم با اعضای خانواده دارد و این موضوع می تواند باعث پیشگیری و حل مشکلات خانوادگی شود. درمانگر درجلسات مشاوره خانواده افراد را بصورت یک سیستم یا تیم قرار می دهد و به هرکدام وظیفه هایی می دهد و از این رو افراد خانواده به هم کمک می کنند و بر روی هم تاثیر می گذارند.

مزایا روانشناسی خانواده 

مزایای روانشناسی خانواده بر اساس خانواده و نقش تربیتی آنها می تواند متفاوت باشد اما به طور کلی مزایا روانشناسی خانواده به شرح زیر هستند:

• بهبود ارتباطات
• تعریف نقش هر فرد در خانواده
• بهبود پویایی و روابط خانوادگی
• افزایش قدرت و ابزارهای متقابل در بین اعضای خانواده
• کار کردن روی تعاملات ناکارآمد و مشکل‌دار
• بهبود توانایی حل مسئله در خانواده

در روانشناسی خانواده چه روش هایی استفاده می شود؟

در روانشناسی خانواده از روش های نظیر پیشگیری ،آموزش و درمان استفاده می شود.برای این که مشکلی از یکی از اعضای خانواده برطرف شود ،باید کل اعضای خانواده مورد بررسی قرار گیرند و سپس با بررس عوامل تحریک کننده و مشکل زا میان خانواده مشکل را ریشه یابی کنند.

رشته های مرتبط با روانشناسی خانواده 

خانواده دارای ابعاد و جنبه های مختلفی است که باید مورد بررسی و مطالعه قرار بگیرد. افراد یک خانواده بر رفتار یکدیگر تاثیرگذار هستند و اگر به این موضوع توجه نگردد باعث می شود که اختلالات فراوانی به وجود آورد. روانشناسی خانواده سعی دارد ابعاد گوناگون خانواده را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد تا بنیان خانواده حفظ گردد.همانظور که می دانید رشته های مختلف روانشناسی با یکدیگر سر و کار دارند و میتوانند کمک کننده یکدیگر باشند رشته های چون روانشناسی رشد،روانشناسی یادگیری،روانشناسی تربیتی به جنبه ها و ابعاد روانشناسی خانواده مربوط می شوند.

روانشناسی خانواده چه کمکی به ما می کند؟

روانشناسی خانواده بسیار مفید بوده و میتواند به شما کمک کند تا:

• قدرت مسئولیت پذیری خود را افزایش دهید.
• خودتان را در قبال کارهایی که کنترل شان در دست شماست، مسئول بدانید نه همه مسائل خانوادگی.
• از اعتماد به نفس و عزت نفس برخوردار باشید.
• از شما انسان قوی می سازد که بتوانید ریشه مشکلات خانواده تان را پیدا کنید.
• درک درستی نسبت به زندگی داشته باشید و سعی نکنید که همه مسائل را کنترل کنید.
• آرامش درونی را در خودتان ایجاد کنید.
• یک زندگی رضایت بخش برای خود تان و خانواده تان رقم بزنید.

حوزه های روانشناسی خانواده 

روانشناسی خانواده حوزه های گسترده ای را شامل شده و شما می توانید در صورت بروز مشکل یا مسئله در هر زمینه‌ای، به یک روانشناس خانواده مراجعه کنید. چرا که هر انسان، در محیط خانواده رشد و پرورش می یابد و اولین اجتماع برای رشد افراد محسوب می شود. حوزه های مرتبط با روانشناسی خانواده عبارتند از

• تربیت کودکان
• بهبود روابط با کودکان
• زوج درمانی
• بهبود روابط زوجین
• همسر داری
• مشکلات زناشویی 
• اختلافات فرهنگی خانواده
• اختلالات جنسی
• پرخاشگری و خشم
• مسائل مالی خانواده
• ناسازگاری 
• عصبانیت
• اختلالات شخصیتی
• طلاق عاطفی
• نوع برخورد با بحران ها و تنش ها در خانواده
• اختلالات رفتاری
• دخالت های خانوادگی
• اختلالات روانی
• طلاق زوجین
• نحوه برخورد درست با افراد خانواده
• ابراز درست و منطقی خواسته ها

موارد بالا در حیطه روانشناسی خانواده قرار دارد و شما می توانید با دریافت مشاوره آنلاین از سامانه روحیه، همه مشکلات خود را پیگیری، بررسی و درمان کنید.

حل مشکلات زوجین در روانشناسی خانواده 

زوجین پس از ازدواج دوره هایی را پشت سر گذاشته و تکامل می یابند .گاهی در این دوره ها درگیری ها و بحث های مداومی ایجاد می شود. ورود کودک ، بیکاری یا بازنشستگی اغلب رویدادهایی هستند که زندگی زناشویی و خانوادگی را بی ثبات می کنند. درمانگر اعضا را در گفتگو و حل تعارض باز ، محترمانه و قاطع آموزش می دهد. همچنین ، به زوج آموزش می دهد تا در سطح شناختی و رفتاری تغییراتی ایجاد کنند تا پیوندهای عاطفی دوباره برقرار شود. 

نقش روانشناسی خانواده در طلاق 

در بیشتر مواقعی که زن و شوهر نمیتوانند در مورد مسئله طلاق تصمیم درستی بگیرند و بدون بررسی دست به انجام این عمل میزنند، روانشناسی خانواده نقش واسطه را ایفا می کند. در این زمینه ، روانشناس باید اعضا را در زمینه حقوقی راهنمایی کند ، به آنها در برقراری ارتباط خوب در طول فرایند کمک کند و بر غم جدایی غلبه کند یا بتوانند مشکلات میان خود را حل کرده و از تصمیم خود صرف نظر کنند.برای اطلاع از مشاوره قبل از طلاق و اهمیت آن کلیک کنید.

روانشناسی خانواده از دیدگاه اسلام 

مانند بسیاری از مسائل روانشناسی خانواده به دلیل اهمیت زیاد در جامعه امروز مورد توجه دین قرار گرفته است.خانواده ازدیدگاه اسلام اهمیت زیادی دارد و نهاد بسیار مهم و حیاتی ست از این رو نکات و نصایح زیادی در آن در مورد تحکیم بنیان خانواده، بهبود روابط بین زن و شوهر و والدین و فرزند در آن آمده است. کتاب‌های معتبر زیادی در مورد روانشناسی خانواده از نظر اسلام نوشته شده است که پر از نکات و انواع جمله روانشناسی خانواده کلیدی ست که می‌تواند کمک کننده باشد.

نکات روانشناسی خانواده 

روانشناسی خانواده بسیار در  زندگی افراد موثر است و باعث میشود تا خانواده بتواند به صورت کاملا دقیق راه های موفقیت را طی نماید و به پیشرفت و رشد اخلاقی دست یابند .خانواده برای افراد بسیار با ارزش است و نباید خانواده را به دلیل برخی ناآگاهی ها به چالش کشید و برای خود و خانواده‌ی خود مشکل به وجود آورید زیرا هستند بسیاری از مسائلی که شما نسبت به آن آگاهی ندارید و با مدیریت و کنترل نکردن احساسات خود زیان های جبران ناپذیری را به رابطه‌های خانوادگی خود وارد میکنید در حالی که مشاوره میتواند بسیار تاثیر گذار باشد و به شما کمک کند تا شما بتوانید بهتر و راحتر زندگی خود را اداره کنید.

نکات روانشناسی خانواده گسترده هستند و شما میتوانید با دریافت و یادگیری نکات در زمینه‌های گوناگون در طی چند حلسه مشاوره به خوداگاهی کامل دست پیدا کنید و بدانید که میتوانید با کمی تلاش رابطه‌ی عاشقانه میان کلیه‌ی اعضای خانواده‌ی خود را در دراز مدت حفظ کنید.