روانشناسی کودک چیست و چه کاربردی دارد؟

روانشناسی کودک چیست 

روانشناسی کودک ، یکی از مهم ترین زیر شاخه های روانشناسی رشد است.روانشناسی کودک به مطالعه ناخداگاه و رشد آگاهی کودک می پردازد.در حقیقت به تغییرات روانی کودک از زمان تولد توجه دارد.روانشناسی کودک با استفاده از مشاهده نحوه برقراری ارتباط او با خانواده و جهان ، از  رشد ذهنی کودک آگاهی پیدا می کند.روانشناسی کودک به ما کمک می کند تا بتوانیم دنیای زیباتری برای کودکان ایجاد کنیم.

چرا روانشناسی کودک اهمیت دارد؟

همه والدین میخواهند تا فرزندی سالم داشته باشند و فرزندشان رشدی طبیعی داشته باشد، اما همیشه مشخص نیست که رفتار کودک از علائم یک مرحله طبیعی رشد است یا نشانه ای از یک ناهنجاری است. روانشناسی کودک به شما کمک می کند تا تفاوت آنها را تشخیص دهید.درک الگوهای روانشناختی طبیعی و غیرطبیعی کودک می تواند به والدین کمک کند تا درک کنند چگونه می توانند به بهترین شکل با کودک ارتباط برقرار کنند.همچنین روانشناسی کودک می تواند رفتارهای غیرعادی را به سرعت تشخیص دهد و به تشخیص ریشه مسائل معمول رفتاری مانند مسائل یادگیری ، بیش فعالی یا اضطراب کمک کنند.  روانشناسی کودک به پیشگیری ، ارزیابی و تشخیص تاخیر در رشد یا ناهنجاری هایی مانند اوتیسم کمک میکند.

کاربرد روانشناسی کودک 

روانشناسی کودک باتوجه بر اهمیت هایی که بر زندگی کودک دارد،کاربرد های زیادی دارد.در واقع روانشناسی کودک، عنوان می کند که رشد و تربیت صحیح کودک، همان چیزی است که در شکل گیری یک شخصیت سالم و اجتماعی اثر دارد.برخی از اصلی ترین کاربرد های آن به شرح زیر می باشند:

• توسعه و رشد کودکان 
• شناسایی نقاط عطف کودکان
• فرزند پروری
• رفتارشناسی
• احساس شناسی
• اعتماد به نفس
• خلاقیت

بصورت کلی تمام مسائل تربیتی و پرورشی مناسب کودک از کاربرد های روانشناسی کودک است.

روانشناسی کودک چه اهمیتی در زندگی کودک دارد؟

کودک هنگام بزرگ شدن در مرحله رشد قرار می گیرد  و عواملی چون محیط ، ژنتیک ، عناصر فرهنگی می تواند تاثیر زیادی روی شخصیت کودک بگذارد .توضیح دادن این عوامل و مسیر پیش رو را برای کودکان و آنالیز رفتار آنها کمی برای والدین دشوار است . از این رو روانشناسی کودک کمک می کند تا کودک راحت تر با مسائل پیش رو کنارآمده و رشد کند.روانشناسی کودک در رشد فیزیکی،رشد ذهنی و رشد احساسی کودک در زندگی اهمیت زیادی دارد.

• رشد فیزیکی

رشد فیزیکی یک پدیده طبیعی در زندگی کودکان است . روانشناسی کودک با بررسی ویژگی های رفتاری ، علائم فیزیکی و جسمی کودک را بررسی می کند تا رفتار غیر طبیعی را در او تشخیص دهد و اگر قسمتی از رشد بدن او به تاخیر بیافتد ،تشخیص دهد که کدام قسمت بدن او مشکل دارد و ممکن است روی روان او تاثیر بگذارد.

• رشد ذهنی

رشد ذهنی به پروسه یادگیری و فکری کودک برمی گردد که این رشد شامل مشاهده کردن ، فهم دنیای اطراف ، یادگیری زبان ، حافظه ، تصمیم گیری ، حل مشکل ، چگونگی استفاده از قدرت تجسم و چگونگی استفاده از منطق و استدلال می باشد که تمام این فاکتورها از ژنتیک و محیط به کودک می رسد .

• رشد احساسی

رشد احساسی و اجتماعی کودک تا حدودی باهم گره خورده اند ، رشد عاطفی به چگونگی احساس کودک ، فهم او در مورد احساسات و ابراز آن ها برمی گردد . رشد عاطفی از کودکان بسیار کوچک آغاز می شود که غالبا احساساتی مثل ترس ، لذت ، خشم و ناراحتی را نشان می دهند .هم زمان با بزرگ شدن کودک احساسات آن ها نیز پیچیده تر می شود و احساساتی مثل اعتماد بنفس ، امیدواری ، گناه و غرور در آن ها پیدا می شود.

نکات روانشناسی کودک 

روانشناسی بچه ها شامل موضوعات و فاکتور های بسیار گوناگونی می باشد، از تاثیر ژنتیک بر رفتار او گرفته تا فشارهای اجتماعی وارد شده بر روی رشد. از جمله موارد و فاکتور هایی که در روانشناسی کودک ضروری هستند شامل:

• ژنتیک
• تاثیرات محیطی
• رشد والدین
• رشد اجتماعی
• رشد شخصیت
• زبان
• نقش های جنسیتی
• رشد شناختی
• رشد جنسی

درک بهتر روانشناسی کودک 

وظیفه ی هر والدینی چیزی بیشتر از فراهم کردن وسایل آسایش و آرامش کودکان است. راحتی و آسایش باید در مورد احساسات کودکان نیز ایجاد شود. در اینجا به برخی از نکات مهم در روانشناسی کودک اشاره می کنیم که به درک بهتر آن کمک می کند:

• یکی از ساده ترین و مهم ترین روش ها برای درک روانشناسی کودک، مشاهده است. به چیز هایی که بچه هایتان می گویند و انجام می دهند توجه و علاقه نشان دهید این یکی از راه های مطمئن در کم کردن استرس بچه ها است.
• اگر می خواهید فرزندتان را به خوبی درک کنید،باید برای او وقت کافی بگذارید.وقتی که بر روی میز شام، رساندن و بازگرداندنش از مدرسه برای او صرف می کنید، کافی نیست. شما باید زمانی را برای صحبت و بازی و در حقیقت برای درک روانی او نیز در نظر بگیرید. صحبت کردن با کودک باعث می شود تا از اتفاقاتی که در زندگی و مدرسه و حتی خانه برای او می افتد مطلع شوید
• حواستان به خوراک و تغذیه او باشد.یکی از مهم ترین نکات روانشناسی کودک است که والدین به آن توجه زیادی نمی کنند. بچه ها بسیار زیاد از تغذیه و خوراکشان تاثیر پذیر هستند. به این معنی که تغذیه می تواند بر رفتار آنها در طی روز، میزان خواب و حتی توجه به موضوعات مختلف تاثیر داشته باشد.

وظایف روانشناس کودک 

روانشناسان کودک، کودکان و نوجوانان را ارزیابی و درمان می کنند.آنها به کودکان کمک می کنند تا با استرس هایی مانند طلاق،مرگ و انتقال خانواده یا مدرسه روبرو شوند.همچنین روانشناسان کودک به ارتباط بین فرزندان می پردازد.مراجعین آنها ممکن است شامل کودکانی است که اختلال مختلفی از رشد دارند، ازناتوانی در یادگیری گرفته تا بیماری روانی شدید و یا پرخاشگری و بیش فعالی.

تربیت کودک نمونه با روانشناسی کودک

والدینی که برای تربیت کودکان خود از روش محدود کردن استفاده می کنند،روش صحیحی را به کار نمی برند .هدف از تربیت کودکان آموزش احترام گذاشتن متقابل به آن ها و آماده کردن شان برای پیروی از قوانین اجتماعی است.بنابرین پیشنهاد می کنیم که مهارت و استعداد های کودک خودرا پرورش دهید و با کم کردن محدودیت به آنها اجازه رشد بدهید.البته محبت و محدودیت کم باعث کمبود اعتماد به نفس در کودکان می شود.اما محبت و محدودیت زیاد هم باعث می شود تا کودکان نتوانند رشد کنند.هیچ گاه زور و اجبار زیادی را به فرزندان خود تحمیل نکنید و بیش از اندازه آن ها را خسته نکنید.عشق و محبت خود را تاجایی که توان دارید نصیب کودکان کنیدو درصورت لزوم حد و مرزهای مشخصی برای آن ها تعیین کنید. هر کودکی استعدادهای منحصربه فردی دارد. این مهارت های خاص ممکن است دریک محیط آموزشی یک مهدکودک یا مدرسه ایجاد شود.روانشناسی کودک به شما آموزش می دهد تا بهتر بتوانید استعداد و مهارت های خود را پرورش دهید.

تعریف کودک در روانشناسی 

دوران کودکی یکی از دوران های مهم  و تاثیر گذار در زندگی هر فرد است. روانشناسی کودک یک رشته وسیع است که در برگیرنده این مفاهیم است که افراد چگونه از زمان تولد تا نوجوانی، رشد می کنند و تغییرات مهمی که در این دوران رخ می دهد به چه دلیل است.تمامی رشد های کودک معمولا در یک دوره قابل پیش بینی اتفاق می افتد و به تغییرات جسمانی کودک مربوط می شود. در واقع روانشناسی کودک تلاش می کنند تا هر جنبه ای از رشد کودک را مورد بررسی قرار داده و درک کند، مثلا کودکان چگونه مسائل مختلف را از اطرافیانشان یاد می گیرند، با آنها ارتباط برقرار می کنند، چگونه فکر و تصور میکنند و شخصیت در حال توسعه و مهارت های جسمی و ذهنی خود را درک می کنند.روانشناسی کودک به تمامی آنها پرداخته و به این مسائل با نگاهی ساده و بی تفاوت نمی نگرند.اگر تمایل دارید بدانید داشتن چه تعداد فرزند مناسب است کلیک کنید. 

روش های روانشناسی کودک

روانشناسی کودک از روش هایی برای ارتباط با کودکان و یا درمان آنها استفاده می کند.این روش ها به شرح زیر می باشند:

• بازی درمانی: این نوع درمان برای کودکان کوچک بسیار مناسب است چرا که آنها زمانی که پیش درمانگر خود هستند به بازی کردن تشویق شده و از طریق روشی که آن‌ها بازی می‌کنند و در حین بازی صحبت می‌کنند، می‌توانند خود را به گونه ای بیان کنند که درمانگر آن‌ها بتواند آن را درک کند و تفسیر کند.
• گروه درمانی: کودکان بزرگتر ممکن است در گروه درمانی که می‌توانند با افراد دیگر در سن خود یا افرادی که شرایط مشابه وضعیت خود را دارند، کار کنند. این نوع درمان به کودکان امکان می دهد تا اعتماد به نفس و شایستگی اجتماعی خود را نیز افزایش دهند.
• درمان شناختی-رفتاری: این نوعی گفتاردرمانی است و هدف آن کمک به کودک برای تغییر رفتار خود به روشی مثبت‌تر است. ممکن است به آن‌ها وظایف و تکالیف داده شود که بتوانند حالات خود را متعادل کرده و از طریق مختلف رفتار خود را بهبود بخشند.
• خانواده درمانی: اگر کل خانواده شما دچار یک اتفاق یا یک واقعه آسیب زا شده یا حتی اگر فرزند شما به تنهایی چیزی را پشت سر می‌گذارد، فکر خوبی است که کل خانواده را درگیر کنید. این نوع درمان بر این موضوع تمرکز دارد که شما چگونه می‌توانید به عنوان یک خانواده بهترین تعامل را داشته باشید.

بازی درمانی در روانشناسی کودک 

بازی درمانی از بهترین روش های درمان اختلالات در روانشناسی کودک است.کودکان روحیه بسیار حساس و لطیف دارند و کوچکترین اتفاق تلخ می تواند منجر به مشکلات روحی و روانی در آن ها شود.در روانشناسی کودک ،بازی درمانی هم کودک را سرگرم کرده ،هم جنبه آموزشی دارد.انواع روش های بازی درمانی به شرح زیر است:

• بازی های با قاعده 
• بازی های جسمی
• بازی های نمایشی
• بازی های تقلیدی
• بازی های تخیلی
• بازی های آموزشی
• بازی های خلاقیتی

بهتر است بازی درمانی توسط یک مشاور کودک با کودک انجام شود.زیرا کودک به تنهایی از این کار لذت نبرده و والدین نیز آگاهی چندانی در انجام این بازی ها ندارند.

کتاب های روانشناسی کودکان

گاهی والدین در برخورد با برخی رفتارهای کودک خود دچار سردرگمی می‌شوند. برخی واکنش‌های کودک در سنین مختلف و موقعیت‌های متفاوت برای والدین ناشناخته است. انتخاب اینکه در پاسخ به گریه کردن، بهانه‌جویی، شیطنت، لجبازی و کنجکاوی کودک کدام عکس‌العمل صحیح‌تر است کمی دشوار است.خواندن کتاب هایی در رابطه با روانشناسی کودک می تواند به والدین کمک کند تا عکس العمل های مناسبی در رابطه با فرزندان خود نشان دهند.کتاب های روانشناسی کودک به شرح زیر می باشند:

• از دنیای کودک خود چه می دانید؟
• تربیت بدون فریاد
• چگونه با کودکم رفتار کنم؟
• کلید های رفتار با کودک یک ساله
• کلید های رفتار با کودک سه ساله 
• روش های تربیت یک پسر موفق
• فن بیان کودکان 
• مادر یک دقیقه ای